Αναρτήσεις

Προβολή αναρτήσεων από 2011

Ο δέκατος πέμπτος Άγιος Βασίλης

Εικόνα
Το φάκελο ήταν βρεγμένο· το νερό της βροχής είχε ποτίσει το χρωματιστό χαρτί. Τα γαλάζια γράμματα ίσα ίσα που διαβάζονταν: έμοιαζαν σαν να τα είχε πάρει το κύμα. Αγαπητέ Άγιε Βασίλη, Φέτος αποφάσισα να μη σου ζητήσω τίποτα απ’ όλα αυτά που σου ζητάω συνήθως. Μην ανησυχείς, δεν ξέμεινα από ιδέες. Έχω ολόκληρη λίστα για τα επόμενα δέκα χρόνια, μέχρι να τελειώσω το σχολείο και να πάψω να είμαι παιδί. Φέτος όμως το δώρο που θα ήθελα να μου χαρίσεις είναι λιγάκι διαφορετικό. Δεν υπάρχει στα μαγαζιά. Ακούω συνεχώς τους μεγάλους να μιλούν γι’ αυτό. Κανένας από τους φίλους μου δεν ξέρει τι είναι. Όλοι όμως πιστεύουν ότι μάλλον είναι κάτι πολύ καλό. Θα ρισκάρω λοιπόν να μη ζητήσω δώρο και να σου ζητήσω μόνο αυτό. Καλέ μου Άγιε Βασίλη, φέτος θέλω να μου φέρεις το νόημα της ζωής. Αν δεν μπορείς να μου το φέρεις, δεν πειράζει. Στείλε μου μόνο μια φωτογραφία. Χρόνια σου πολλά, και να ‘σαι καλά να μας φέρνεις δώρα. Με αγάπη,

Το θέατρο στον καιρό της κρίσης

Εικόνα
«Η τέχνη του να τραγουδούμε ορθά τη στιγμή που το σπίτι μας καίεται, ήθελε ίσως σας φανεί ακατάλληλη. Σφάλετε […] Στον τρίτο βαθμό της φθίσεως δεν είναι τα γιατρικά, αλλά η διασκέδαση που του χρειάζεται του ανθρώπου». Λόγια του Ανδρέα Λασκαράτου, από επιστολή του προς τον φιλολογικό σύλλογο της Αθήνας «Ο Βύρων», λόγια που φαντάζουν σημερινά - δεν ξέρω σε ποιον «βαθμό της φθίσεως», ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, της κρίσεως, μπορεί να βρισκόμαστε, και πόσοι ακόμη ενδεχομένως βαθμοί θα ακολουθήσουν… Αυτό για το οποίο μπορούμε να μιλήσουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα, ξεφυλλίζοντας τον αθηναϊκό τύπο ή περιηγούμενοι στις τόσες πολλές ενημερωτικές ιστοσελίδες, είναι ότι η εξαιρετικά δύσκολη οικονομική συγκυρία έχει φέρει πιο κοντά το φιλότεχνο κοινό με τις θεατρικές σκηνές, τουλάχιστον στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όπου λαμβάνουν χώρα οι περισσότερες επαγγελματικές θεατρικές παραστάσεις. Δεκάδες είναι οι θεατρικές σκηνές που επιμένουν και αντέχουν στην Αθήνα, με ευρύτατο φάσμα ρεπερτορίου,

Από τα μπουρμπουρέλια ως την Πρωτοχρονιά. Έθιμα του χθες, σήμερα

Εικόνα
Αντέχουν τα έθιμα στον θαυμαστό καινούριο μας κόσμο; Όταν αποφάσισα να γράψω για τα έθιμα της μετάβασης από την παλιά στην καινούρια χρονιά και το ρόλο που αυτά διαδραματίζουν στη σύγχρονη ζωή, το πρώτο πράγμα που σκέφθηκα είναι για ποιο πράγμα δεν θα ήθελα να μιλήσω. Δεν θα ήθελα να σας μιλήσω λοιπόν για το «χρέος» της διατήρησης της παράδοσης. Δεν θα ήθελα να χρησιμοποιήσω το ρήμα «πρέπει», Αυτό το απρόσωπο ρήμα συχνά υπάρχει για να καταδυναστεύει πολλές πτυχές της ζωής μας, γι’ αυτό και δεν έχει νόημα να προσθέτουμε κι άλλα «πρέπει» στην καθημερινότητά μας. Και τα έθιμα είναι ένα κομμάτι αυτής ακριβώς της καθημερινότητας. Είναι αλήθεια πως η ζωή μας έχει αλλάξει. Είναι αλήθεια πως κάποια στιγμή ως κοινωνία περάσαμε τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στο λαϊκό πολιτισμό και τον αστικό πολιτισμό. Σήμερα είμαστε όλοι πια αστοί, ακόμη κι αυτοί που ζουν μακριά από τα αστικά κέντρα. Κι όλα εκείνα τα θαυμάσια έθιμα που περιγράφουν οι μεγάλοι λαογράφοι μας, από τον Νικόλαο Πολίτη ως τον Δημήτριο

Το αρχαίο δράμα: ένας σπόρος που ταξιδεύει στους αιώνες

Εικόνα
Ο Γάλλος νομπελίστας συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ είχε πει κάποτε πως, στη νεώτερη Ευρώπη, ο Σαίξπηρ αντιστοιχεί προς τον Αισχύλο, ο Μεσαίωνας προς την προσωκρατική φιλοσοφία, ο μεγάλος γάλλος συγγραφέας του κλασσικισμού Πιέρ Κορνέιγ προς τον Ευριπίδη, και, τέλος, ο εκπρόσωπος του γαλλικού διαφωτισμού Ντεκάρτ προς το Σωκράτη. Ο Καμύ ήθελε πολύ απλά να πει πως η Ιστορία (των ανθρώπων και της τέχνης) κάνει κύκλους, και τα πολιτιστικά φαινόμενα επαναλαμβάνονται κατ' αναλογία προς τα ιστορικά γεγονότα που συμβαίνουν την ίδια περίοδο. Πράγματι, αν το αρχαίο θέατρο γεννήθηκε από τη λατρεία του Διονύσου, το σύγχρονο θέατρο γεννήθηκε κι αυτό μέσα από τη λατρευτική διαδικασία: από το θρησκευτικό δράμα του Μεσαίωνα. Το αρχαίο δράμα, στις τρεις του μορφές (τραγωδία, κωμωδία και σατυρικό δράμα) γνώρισε τη μεγάλη του ακμή στα χρόνια της μεγάλης ακμής της Αθήνας, τον 5 ο π.Χ. αιώνα. Η τραγωδία (και μαζί της και τα άλλα δραματικά είδη) άρχισε να φθίνει μετά τη λήξη του Πελοποννησιακού Πολέμο

Ένας αλλιώτικος πανηγυρικός για μια αλλιώτικη επέτειο

Εικόνα
Το κείμενο που ακολουθεί εκφωνήθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Αργοστολίου στις 28-10-2011, ως πανηγυρικός της ημέρας: Από τα χιλιάδες γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, έξι χρόνια που η ανθρωπότητα παραδόθηκε στο μίσος, το αίμα και τη βαρβαρότητα, μα και από τα πάμπολλα γεγονότα που σημάδεψαν τον φοβερό εκείνο πόλεμο στην Ελλάδα, από το «Όχι» της 28 ης Οκτωβρίου μέχρι την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων, στο μυαλό και την ψυχή όλων μας υπάρχουν πολλά και ποικίλα ερεθίσματα: εικόνες από επίκαιρα της εποχής και από βιβλία, αλλά και παρμένες από αναμνήσεις των παλαιοτέρων, χρονολογίες, γεγονότα, ονόματα προσώπων και μαχών. Ηρωικές στιγμές των Ελλήνων στο αλβανικό μέτωπο και την Εθνική Αντίσταση, πείνα, δυστυχία και αρρώστιες στα μετόπισθεν, θηριωδίες των κατακτητών, διπλωματικά παιχνίδια των συμμάχων. Κατοικούν στη μνήμη μας άλλοτε πιο συγκεκριμένα, άλλοτε πιο αφηρημένα, ένα ποτάμι από εικόνες και λέξεις που συγκροτούν τη συλλογική μας μν

Σεισμοί και οικιστική ανάπτυξη

Εικόνα
Ηλίας Μπεριάτος, Παύλος-Μαρίνος Δελλαδέτσιμας (επιμέλεια) Σεισμοί και οικιστική ανάπτυξη. Ο ρόλος του αρχιτεκτονικού, πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού , Αθήνα: Κριτική, 2010. Ελάχιστα δευτερόλεπτα είναι η διάρκεια μιας σεισμικής δόνησης. Οι συνέπειες, ωστόσο, στη ζωή των ανθρώπων από ένα τέτοιο φυσικό φαινόμενο δεν μπορούν να εντοπιστούν χρονικά ή τοπικά με τόση ευκολία. Όπως τα σεισμικά κύματα διασπείρονται στον χώρο, έτσι και οι επιπτώσεις ενός σεισμού διασπείρονται τόσο στον χώρο όσο και στον χρόνο. Αφορούν τόσο το φυσικό όσο και το δομημένο περιβάλλον και επηρεάζουν από την καθημερινότητα των ανθρώπων μέχρι και τα μακρομεγέθη της οικονομίας, όχι μόνο της περιοχής όπου έγινε ο σεισμός αλλά σε μια ευρύτερη γεωγραφική κλίμακα, και συχνά για πολλές γενιές μετά από εκείνη που έζησε τον σεισμό. Το παράδειγμα του πρόσφατου σεισμού στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, που εξελίχθηκε σε πυρηνική περιπέτεια για ολόκληρη την ανθρωπότητα είναι χαρακτηριστικό. Από την άλλη, υπάρχε