In memoriam... για την κατάργηση των λατινικών από το Λύκειο




Δεν θα μιλήσω ως κοινωνικός επιστήμονας εδώ. Θεωρώ τον εαυτό μου εκ των πραγμάτων πιο κοντά στην ιστορία και τη φιλολογία, κι ας «απαγορεύεται» να τις διδάσκω. Τα Λατινικά είχαν πεθάνει πολύ πριν καταργηθούν ως εξεταζόμενο μάθημα. Στείρα αποστήθιση της μετάφρασης σπαραγμάτων με τη λογική του αναγνωστικού, γραμμένου 40 χρόνια πριν, λίγη γραμματική και συντακτικό, κι όξω από την πόρτα. Στη Γ΄ Λυκείου αυτά.

Στη Νομική Σχολή, ουδέποτε χρειαστήκαμε τις γνώσεις των λατινικών του Λυκείου για να μάθουμε τη νομική ορολογία. Αντιθέτως, νιώθαμε ότι εξεταστήκαμε σε μαθήματα που ΟΥΔΕΜΙΑ σχέση είχαν με το αντικείμενό μας.

Στη Φιλοσοφική (δύο εξάμηνα λατινικών στο Θεατρικών Σπουδών, από το Φιλολογίας, περισσότερα από πολλά τμήματα Φιλοσοφικών Σχολών) Ο καθηγητής μπαίνει, μιλάει λατινικά, κάνει το κομμάτι του, φεύγει. Κάγκελο εμείς. Ο άλλος διαβάζει τη μετάφρασή του χωρίς να μας κοιτάει καν στα μάτια. Στην «κορωνίδỨΦιλοσοφική Αθηνών. Μίσησα την Αινειάδα, μίσησα και τον Σενέκα.

Τα λατινικά τα σκοτώσαμε! Με τον τρόπο που διδάσκονται. Και στο σχολείο και στο Πανεπιστήμιο. Όπως και τα Αρχαία, και τη Λογοτεχνία.

Όταν η Λογοτεχνία εξεταζόταν πανελλαδικά, τα παιδιά έπρεπε να αποστηθίζουν κατεβατά από κάτι βοηθήματα-γκουμούτσες που αν ήσουν ο Παπαδιαμάντης ή ο Σολωμός θα είχες σκίσει ό,τι είχες γράψει για να μην σε περιλάβουν οι φωστήρες συγγραφείς που έβγαζαν τρελά λεφτά. Σκοτώνουμε τη λογοτεχνία και μετά αναρωτιόμαστε γιατί οι μαθητές δεν διαβάζουν λογοτεχνία. Δεν είναι πλαγιότιτλοι η λογοτεχνία και τρόποι αφήγησης. Είναι η πετριά που τρως στο κούτελο όταν διαβάζεις κάτι. Για να τη φας, πρέπει να ξέρεις τον συγγραφέα, την εποχή του, αλλά πρέπει να διαβάσεις με ψυχή.

Μα η Ιστορία; Είναι η ιστορία ονόματα και χρονολογίες που πρέπει να μάθεις απέξω; Ο ιστορικός έχει μπροστά του τα βιβλία του, ο φιλόλογος τα λεξικά του, ο νομικός τους κώδικές του (ευτυχώς αυτό στη Νομική το είχαν κατανοήσει ορισμένοι – η επιστήμη είναι κατανόηση και ερμηνεία). Όποτε εξέτασα Ιστορία ΠΟΤΕ δεν ζήτησα ονόματα και χρονολογίες. Αν δεν έχεις κατανοήσει τη γραμμή του χρόνου τί να τον κάνεις τον Βιλλεαρδουίνο; Σκοτώνουμε την Ιστορία και μετά λέμε γιατί είμαστε ανιστόρητοι.

Μα τα αρχαία; Από την Α΄ Γυμνασίου, πριν μάθεις καλά καλά τα νέα ελληνικά; Εμείς γνωρίσαμε στο Γυμνάσιο τους αρχαίους από μετάφραση. Τώρα πώς να μάθουν το λύω, όταν δεν ξέρουνε το λύνω; Τα αρχαία δεν είναι άλλη γλώσσα, είναι η γλώσσα μας. Για να κατακτήσεις το εργαλείο αυτό πρέπει ήδη να έχεις κατακτήσει τη μορφή της γλώσσας που μιλάς τώρα. Νομίζετε ότι αυτό συμβαίνει; Ελάτε μια βόλτα από το Λύκειο.



Πώς να μάθουν αυτά τα παιδιά όταν τα φορτώνουμε με ένα κάρο πράγματα με τρόπο που θα τα αποθαρρύνει να τα αγαπήσουν, όταν από το Γυμνάσιο όλοι, γονείς, ιδιαιτεράκηδες, καθηγητές, τους βάζουμε στο τριπάκι των Πανελλαδικών; Αυτό είναι το σχολείο;

Ναι, θα ήθελα Λατινικά στο σχολείο. Μερικά γλωσσικά στοιχεία, φρασούλες, χωρίς γερούνδια και γερουνδιακές έλξεις, και ένα ανθολόγιο κειμένων από μετάφραση. Μπας και καταλάβουμε τί ωραίοι ήταν εκείνοι οι τρελοΡωμαίοι και οι τρελοεπιστήμονες της Αναγέννησης.

Μπορούμε όμως οι καθηγητές να κάνουμε το μυαλό των παιδιών να πετάξει; Να αγαπήσει την επιστήμη; Εγώ νιώθω ότι δεν έχω την υποδομή. Δέκα χρόνια σχεδόν παλεύω και πάντα νιώθω ελλειμματικός… Μου λείπουν και οι γνώσεις και ο τρόπος… Αλλά επιμένω να μη ζητάω ποτέ αποστήθιση, ποτέ ονόματα, ποτέ «πες μάθημα». Ποτέ «Συνέχισε!»

Γιατί αυτά τα «Πες μάθημα», «πες μετάφραση» σκότωσαν τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Είναι η εύκολη λύση για όλους. Και για τους μαθητές και για μας… Που καλύπτουμε τα ελλείμματά μας με τις κακές διατυπώσεις βιβλίων και λυσαριών. («Σε ποιο βοήθημα το διάβασες αυτό;» ρώτησε κάποτε φιλόλογος μαθήτρια που τόλμησε να εκφράσει τη δική της γνώμη στο μάθημα της Λογοτεχνίας). Πέρα από το βοήθημα, το χάος. Δεν πάει να έχει την ίδια γνώμη και ο Κριαράς; Δεν το λέει το βοήθημα, λέμε!

Και κάπως έτσι μείναμε πίσω, συνάδελφοι των ανθρωπιστικών επιστημών. Οι θετικές επιστήμες πετάνε, κι εμείς ακόμα προσπαθούμε σαν τις κότες να δούμε τί θα κάνουμε με τα φτερά μας…

[Συγνώμη για το κατεβατό…]

Υ.Γ. Θεωρώ θετικό ότι η Κοινωνιολογία θα εξετάζεται πανελλαδικά. Αλλά το ζήτημα δεν είναι ΑΝ, αλλά ΠΩΣ; Αν έχουμε άλλη μία παπαγαλία εν όψει, καλύτερα να μείνουν τα λατινικά ως έχουν. Όχι τίποτα άλλο, θα χαλάσει και η πιάτσα των ιδιαιτεράδων που θα πρέπει να διαβάσουν!



Πρωτοδημοσιεύτηκε με τον τίτλο "Τα λατινικά τα σκοτώσαμε" στα "Μικροπράγματα" της Lifo (https://mikropragmata.lifo.gr) στις 4/9/2018


Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η καρδιά πονάει όταν ψηλώνει [κουβεντιάζοντας μ' ένα τραγούδι]

"Το χώμα βάφτηκε κόκκινο" του Βασίλη Γεωργιάδη και ο Μαρίνος Αντύπας

Τα σχολικά βιβλία χθες και σήμερα