Μια συνέντευξη στην K Free Press

Η συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε στον κ. Τάκη Βασιλάτο,για την εφημερίδα της Κεφαλονιάς "K Free Press" τον Οκτώβριο του 2016, και δημοσιεύτηκε εκείνη την εποχή στην εφημερίδα.  Ευχαριστώ πολύ τον κ. Βασιλάτο για τη συνέντευξη αυτή...

1.       Mε ανοικτή σας επιστολή τον Μάϊο του 2016 και με αφορμή και αιτία την αναστολή λειτουργίας της μπάντας της Φιλαρμονικής Σχολής Κεφαλληνίας περιγράφετε με ενάργεια αυτό που αποκαλείτε "αποχαύνωση μιας κοινωνίας που αρκείται στο να σουλατσάρει αδιάφορη μεταξύ Λιθοστρώτου και Πλατείας" κι η οποία δεν ωθεί τους νέους ανθρώπους "στο να «κοινωνούν» την τέχνη"! Πέρα από τις διαπιστώσεις που συγκλίνουν στην παραδοχή μιας γενικής κατάπτωσης, θα θέλαμε σήμερα τις σκέψεις σας περί  του είδους του "φάρμακου" που εκτιμάτε ότι χρειάζεται να χορηγηθεί σε αυτή την κοινωνία της "αποθέωσης του τίποτα"!

Έχετε δίκιο πως δεν αρκούν οι διαπιστώσεις. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να αμυνθεί κανείς απέναντι σε «όλο αυτό». Ίσως δεν αρκεί καν να αμυνθεί. Ίσως και να πρέπει να επιτεθεί. Τα παιδιά ιδιαίτερα ζουν σ’ έναν πολύ σκληρό κόσμο που τους έχει κλέψει την παιδικότητά τους. Και σαν να μην έφτανε αυτό, εμείς, οι παλιότερες γενιές τους έχουμε φορτώσει τα δικά μας χρεωστούμενα, εκείνα που δανειστήκαμε για να επιδείξουμε στα παιδιά αυτόν τον τρόπο ζωής, που ακόμα δεν έχει ξηλωθεί από πάνω μας. Και από πάνω, η αποθέωση της ψεύτικης ζωής μας στα κοινωνικά δίκτυα. Η ζητιανιά του like ως απόλυτη αξία. Η Πολιτεία δεν μπορεί και δεν θέλει να κάνει τίποτα για όλα αυτά, επομένως η λύση εναπόκειται σ’ εμάς τους ίδιους. Ας θυμηθούμε τους πατεράδες και τις μανάδες μας, τους νόνους και τις νόνες μας. Τη μετρημένη αξιοπρέπεια με την οποία ζούσαν τη φτώχεια τους. Όσα μας έμαθαν χωρίς οι ίδιοι να έχουν πάει σχολείο. Όσα μας πρόσφεραν, παρόλο που οι ίδιοι ήταν νηστικοί από μικροί. Αυτούς που περάσανε πολέμους, εμφυλίους και σεισμούς και διώξεις, κι όμως έμαθαν να ζουν έντιμα και με το κεφάλι ψηλά, να είναι ρεαλιστές και όχι αχόρταγοι. Δε λέω να ερωτευτούμε τη φτώχεια. Αλλά να ξαναβρούμε το μέτρο. Και τις αληθινές αξίες. Και το άλλο κύτταρο που πρέπει να πάρει μπρος είναι η οικογένεια. Ένας μαθητής μου κάποτε μου είπε κατάμουτρα: «Κύριε, η δικιά σας γενιά στο θέμα της οικογένειας τα έκανε σκατά». Δίκιο δεν έχει; Να μάθουμε να κουβεντιάζουμε ξανά με τα παιδιά μας, να μιλάμε, και κυρίως να ακούμε. Να μην τους πουλάμε αυθεντία, αλλά κατανόηση. Να μιλάμε, να μιλάμε, να μιλάμε. Τα παιδιά λένε «σήμερα ζούμε μια χούντα» γιατί ποτέ δεν τους έμαθε κανείς ποια ήταν η χούντα και τί έκανε. Και αν δεν το κάνουμε εμείς, θα τους πουλάνε παραμύθια κάποιοι άλλοι, πλέον βλέπουμε μπροστά μας τη μαυρίλα να μας σφιχταγκαλιάζει χωρίς περιστροφές. Φάρμακο δεν υπάρχει. Υπάρχει η επιλογή να επιτεθούμε σ’ αυτό. Να πολεμήσουμε την αφασία με την ουσία. Είτε μόνοι, είτε σε συλλογικότητες. Ο καθένας εκεί που μπορεί. Στο σπίτι του, στο σχολείο, στο χώρο εργασίας. Όχι με την αυθεντία μας, αλλά με το παράδειγμά μας.

2.       Σε συνέντευξη που έχετε παραχωρήσει έχετε δηλώσει : "Η μικρή φόρμα του διηγήματος ή του δοκιμίου που μοιάζει με παραμύθι μ’ έχει κερδίσει, αλλά δεν σου κρύβω ότι θα ‘θελα να πειραματιστώ και με άλλα πράγματα. Στα απώτερα σχέδια είναι και η έκδοση της διδακτορικής διατριβής μου για τον Μπάμπη Άννινο.'' Ποιά είναι τα "άλλα πράγματα"; Και η έκδοση της διατριβής;

Τώρα που φτάσαμε «στα μισά του δρόμου», «κάνω το σταυρό μου», όπως λέει και η Αλεξίου σε ένα παλιό τραγούδι. Ναι, θέλω να κάνω άλλα πράγματα, να δοκιμάσω πιο μεγάλες φόρμες, ένα μυθιστόρημα για παράδειγμα. Συνήθως κάνουμε πολλές σκέψεις και σχέδια που δεν ολοκληρώνονται, και αυτή η πιο μεγάλη φόρμα έχει δυσκολίες, ειδικά αν θες να γράψεις κάτι διαφορετικό από το ιστορικό μυθιστόρημα ή το «γυναικείο» μυθιστόρημα που κυριαρχούν στις μέρες μας. Δεν τα υποτιμώ, αλλά θα ήθελα κάτι άλλο. Σ’ αυτή τη φάση θέλω να διαβάσω αρκετά, να δουλέψω κάποιες ιδέες. Να γράψω, και να διαγράψω, να δοκιμάσω να εκφραστώ με την ίδια αλήθεια των πρώτων βιβλίων, αλλά με νέους τρόπους… Οψόμεθα… όσο για τη διατριβή, είναι δύσκολο έργο η έκδοσή της γιατί είναι μεγάλη σε έκταση. Κάποτε θα γίνει κι αυτό. Κι εκεί… οψόμεθα...

3.       "«Ο μικρός μάγος» είναι ο πρώτος γιος. «Η ψυχή μιας καληνύχτας» είναι κάτι σαν χάρτινη κουβέρτα αγάπης. Μ’ αυτήν σκεπάζουμε τα παιδιά μας όταν τους λέμε καληνύχτα. Κάθε βράδυ'' .Θα μας πειτε κάτι παραπάνω για την "ψυχή μιας καληνύχτας";

Ο «μάγος» ήταν μια πολύ ευτυχισμένη στιγμή για μένα, δεν ξέρω αν θα μπορέσω να νιώσω στο μέλλον τόσο μεγάλη συγκίνηση όσο γι’ αυτό το βιβλίο. «Η ψυχή μιας καληνύχτας», που βγήκε την άνοιξη, πάλι από τον «Αιγιαλό», είναι λίγο «πιο βαθιά νερά». Υπάρχει κι εδώ το στοιχείο του παραμυθιού, υπάρχουν πάλι «στιγμιότυπα» που φωτογραφίζονται με λέξεις, τόποι αγαπημένοι, αλλά και άνθρωποι αγαπημένοι, κάποιοι που έχουν φύγει, κάποιοι που είναι ακόμα εδώ. Νομίζω πως στην «Καληνύχτα», όπως και στο «Μάγο» αυτό που κυριαρχεί είναι η αγάπη για τους ανθρώπους. Ίσως εδώ να γίνεται με ακόμα πιο άμεσο τρόπο απ’ ό,τι στο «μάγο». Πάντα έχω στο μυαλό μου ότι είμαστε προσωρινοί, φεύγουμε, και σε κάποιους ανθρώπους δεν προλαβαίνουμε να πούμε πόσο τους αγαπάμε, ούτε καν ένα «ευχαριστώ». Από την άλλη, ότι η αγάπη που δίνουμε δε γυρίζει πίσω πάντα, αλλά αυτό δεν έχει και πολλή σημασία. Ήθελα λοιπόν ένα αποτύπωμα αυτής της αγάπης, να μείνει κάπου, να μη χαθεί όταν δεν θα είμαι εδώ… Και είναι συγκινητικό ότι αυτό άγγιξε κι άλλους ανθρώπους. Νιώθω ότι μ’ αυτό το βιβλίο έκλεισε ένας κύκλος. Πάμε για άλλα τώρα…

4.       "Το παραμύθι του φυλακισμένου πουλιού" επαναφέρει με ένταση το παλιό  "αίτημα" της ψυχής του Ηλία Τουμασάτου για μια πιο ελεύθερη χρήση του χρόνου για αναζητήσεις σε αχαρτογράφητα νερά; Ή πλέον έχουμε μπει οριστικά στα πλαίσια:  Ηλίας Τουμασάτος: Ένας παραμυθάς με αγάπη στις παραδόσεις και ικανότητες στην παρουσίαση έργων ποιητών και όχι μόνο;''

Το «Παραμύθι του φυλακισμένου πουλιού» ήταν έκπληξη που μου είχαν επιφυλάξει τα παιδιά του «Αιγιαλού», ο Παναγής Μοσχονάς και η Κική Λεγάτου. Η ιστορία υπήρχε στον «Μάγο», και μια μέρα, χωρίς να ξέρω τίποτα, ξαφνικά μου δείχνουν τα δοκίμια του παραμυθιού! Χαίρομαι που άρεσε στα μικρά παιδιά, που παίξαμε παρέα και ζωγραφίσαμε στις παρουσιάσεις… Νομίζω κι εγώ ότι όταν μπαίνουμε σε πλαίσια χάνουμε την ελευθερία μας. Εξάλλου ένα «πλαίσιο» δεν το γλιτώνουμε έτσι κι αλλιώς, στην τελευταία μας κατοικία… Οπότε, όσο ζούμε, πρέπει να προσπαθούμε να ξεφεύγουμε από αυτά. Θέλω, και έχω ανάγκη, να «κατεβάσω ρολά» σε πολλά πράγματα. Ιδιαίτερα τώρα, είναι και θέμα φυσικών αντοχών. Αυτή τη στιγμή η επιθυμία μου είναι να «μείνω εκτός» από πολλά πράγματα, ει δυνατόν και από όλα όσα έκανα ως τώρα. «Είπαμε πολλά και σώνει». Γι’ αυτό κάνω πρόβες στον καθρέφτη για να μάθω τη λέξη «Όχι». Από τη μία, θέλω να προσφέρω όσο μπορώ στο σχολείο, υπάρχουν τόσες δυσκολίες, πάσης φύσεως, το ξέρετε κι εσείς, αν θέλουμε να κάνουμε όσο γίνεται καλά τη δουλειά μας και να μην είμαστε διεκπεραιωτικοί. Παράλληλα, να είμαι παρών στην κοινωνία μακριά από πόντιουμ και φώτα. Κι από την άλλη, να βρίσκω χρόνο για γράψιμο, και για διάβασμα (δεν γίνεται να γράψεις τίποτα αν δεν έχεις διαβάσει πολλαπλάσια). Οπότε… ελπίζω να με βλέπετε λιγότερο σε πάνελ και ομιλίες…

5.       Δεν θα δούμε να σκηνοθετείτε- η και να γράφετε- ένα θεατρικό έργο για παιδιά  (των Κεραμειών ;)

Δε νομίζω ότι έχω την ικανότητα να είμαι σκηνοθέτης, από ιδιοσυγκρασία. Με τρομάζει λίγο η ιδέα ότι «ελέγχω» αυτό το κομμάτι ζωής που διαδραματίζεται πάνω στη σκηνή. Δε μιλάω για το θέατρο ως παιδαγωγικό μέσο, που είναι κάτι πραγματικά σπουδαίο, με αυτοσχεδιασμούς, παιχνίδια ρόλων, σχολικές παραστάσεις και πράγματα που μπορούν να ενταχθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία και είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα για τα παιδιά. Το θέατρο στο σχολείο είναι κάτι άλλο από το θέατρο ως τέχνη. Δεν λέω ότι το ένα είναι καλύτερο από το άλλο, είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Επομένως, μια παράσταση από μαθητές του σχολείου για μαθητές ή ενήλικες είναι άλλο πράγμα από θέατρο για παιδιά από επαγγελματίες ηθοποιούς. Το γνωρίζετε κι εσείς καλά, έχετε δουλέψει ως δάσκαλος πάνω σ’ αυτό. Θα ήθελα να κάνω λοιπόν και τα δύο. Αυτό όμως πάντα εξαρτάται από το θίασο, από την ομάδα με την οποία συνεργάζεται κάποιος. Εννοώ ότι ο συγγραφέας δεν γράφει ευαγγέλιο, αλλά ένα κείμενο που θα είναι ευέλικτο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες κάποιου θιάσου. Που θα «πλάθεται» μαζί με την παράσταση, χωρίς να «χάνεται» η ψυχή του συγγραφέα. Σ’ αυτή τη συνάντηση είναι η μαγεία.